İstanbul'un
Sarıyer
ilçesinde bogaziçi'nde
bulunduğu semte adını veren hisar. Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un fethinden önce boğazın
kuzeyinden gelebilecek saldırıları engellemek için Anadolu yakasındaki Anadolu
Hisarı'nın tam karşısına inşa
ettirilmiştir. Burası boğazın en dar noktasıdır. Mekânda uzun yıllardır Rumeli Hisarı Konserleri düzenlenmektedir.
Sarıyer,
İstanbul'da bulunan Rumeli Hisarı, 30 dönümlük bir alanı
kapsamaktadır. Anadolu Hisarı'nın
karşısında İstanbul Boğazı'nın
600 metrelik en dar ve akıntılı kısmında inşa edilmiş bir hisardır. 90 gün gibi
kısa bir sürede tamamlanan hisarın üç büyük kulesi, dünyanın en büyük kale
burçlarına sahiptir.
Rumeli Hisarı'nın adı Fatih
vakfiyelerinde Kulle-i Cedide; Neşri tarihinde Yenice Hisar; Kemalpaşazade,
Aşıkpaşazade ve Nişancı tarihlerinde Boğazkesen Hisarı olarak geçmektedir.
Yapımı
Hisarın inşaatına 15
Nisan 1452'de başlanmıştır. İş bölümü yapılarak her bölümün inşaası
bir paşanın denetimine verilmiş, deniz tarafına düşen bölümün inşaasını da
Fatih Sultan Mehmet bizzat kendisi üstlenmiştir. Denizden bakıldığında sağ
taraftaki kulenin yapımına Saruca Paşaa, sol taraftakinin yapımına Zağanos
Paşa, kıyıdaki kulenin yapımına da Halil
Paşşa nezaret etmiştir. Buralardaki
kuleler de bu paşaların adlarını taşımaktadırlar. Hisarın inşası 31
Ağustos 1452'de tamamlanmıştır.
Hisarın yapımda kullanılan
keresteler İznik
ve Karadeniz Ereğlisi'nden,
taşlar ve kireç Anadolu'nun
değişik yerlerinden ve spoliler (devşirme parça taş) çevredeki harap Bizans yapılarından temin edilmiştir. Mimar E. H. Ayverdi'ye göre
hisarın yapımında yaklaşık olarak 300 usta, 700-800 işçi, 200 arabacı, kayıkçı,
nakliyeci ve diğer tayfa çalışmıştır. 60,000 metrekare alanı kapsayan eserin
kargir hacmi yaklaşık 57,700 metreküptür.
Rumelihisarı'nın Saruca Paşa, Halil
Paşa ve Zağanos Paşa adlarında üç büyük ve Küçük Zağanos Paşa ile 13 adet irili
ufaklı burcu bulunmaktadır. Zemin katları ile birlikte Saruca Paşa ve Halil
Paşa kuleleri 9 katlı, Zağanos Paşa Kulesi ise 8 katlıdır. Saruca Paşa
Kulesi'nin çapı 23,30 metre, duvar kalınlığı 7 metre, yüksekliği ise 28
metredir. Zağanos Paşa Kulesi'nin çapı 26,70 metre, duvar kalınlığı 5,70 metre,
yüksekliği ise 21 metredir. Halil Paşa Kulesi'nin çapı 23,30 metre, duvar
kalınlığı 6,5 metre ve yüksekliği de 22 metredir.
Rumeli Hisarı, 1509 Büyük istenbul depreminde büyük zarar görmüş ancak hemen onarılmıştır. 1746 yılında
çıkan yangında ahşap kısmı harap olmuştur. Hisar tekrar III. Selim (1789-1807) döneminde onarılmıştır.
Hisarın kulelerini örten ahşap külahlar yıkılınca, kale içi küçük ahşap evlerle
dolmuştur. 1953 yılında cumhurbaşkanı Celal bayar 'ın talimatı ile üç Türk bayan mimar Cahide Tamer, Selma Emler ve Mualla Eyupoglu
hisarın onarımı için gerekli
çalışmaları başlatmış, kale içindeki ahşap evler kamulaştırılarak yıkılmış ve
restorasyon gerçekleştirilmiştir.
Bugünkü
Durumu
Rumeli Hisarı bugün müze ve açık
hava tiyatrosu olarak kullanılmaktadır. Hisarda açık teşhir yapılmakta, sergi
salonu bulunmamaktadır. Toplar, gülleler ve Haliç'i kapattığı söylenen zincirin bir parçasından oluşan
eserler, bahçede sergilenmektedir.
Rumeli Hisarı ayrıca İstanbul'un
Sarıyer ilçesine bağlı bir semttir. Her yılın yaz döneminde konserlerin
başladığı mekân olarak da bilinir. Ayrıca çok sayıda balık restoranı mevcuttur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder